Wellicht heb je er al vaker over gehoord: lichtafval of, zoals vaker genoemd, vignetting. Wat is het? Hoe erg is het en wat kun je er aan doen?
Wat is lichtafval/vignetting?
Vignettering of lichtafval is het afnemen van de helderheid van een foto aan de randen/hoeken, ten opzichte van het midden. Een foto dat geleidelijk aan donkerder lijkt te worden aan de randen heeft te maken met lichtafval of vignetting.
Is lichtafval/vignetting erg?
Dat licht er maar net aan. De meeste fotografen zullen waarschijnlijk zeggen van niet. Sterker nog, vaak is het juist gewenst. Een lens dat je wijd open schiet (maximale diafragma opening) zal altijd donkerder zijn aan de randen. Draai je de lens verder dicht (zeg, 1, 2 of 3 stops) zal verdwijnt dit effect vaak vrijwel compleet.
Wanneer is lichtafval/vignetting ongewenst?
Dat zal per fotograaf en situatie verschillen. Het heeft namelijk ook veel met smaak te maken. Ongewenst is het vaak bij:
- Stockfotografie
- Productfotografie
- Landschapfotografie
- Architectuurfotografie
Bij vrijwel alle andere vormen van fotografie is het eerder regel dan uitzondering dat tot op zeker hoogte sprake is van lichtafval/vignetting: dan wel omdat dit simpel niet is gecorrigeerd dan wel omdat dit achteraf extra aan de foto is toegevoegd. Met name portretfotografen gebruiken vaak extra lichtafval/vignetting.
Wat zijn de functies van lichtafval/vignetting?
Er zijn drie belangrijke functies waardoor veel fotografen hier gebruik van maken:
- Het zorgt voor focus: ogen gaan naar het midden toe
- Het zorgt voor meer sfeer en drama
- Het verhoogt het contrast
Wat kun je doen tegen lichtafval/vignetting?
Je kunt het op twee manieren tegen gaan:
- Sluit je diafragma met 1-2 stops
- Gebruik achteraf correcties
Met gebruik van software bedoelt voor fotobewerking is het gemakkelijk om lichtafval of vignetting te verwijderen (of juist extra toe te voegen).
- Linksboven: natuurlijk vignetting softwarematig verwijderd
- Rechtsboven: natuurlijk vignetting niet gecorrigeerd
- Onder: natuurlijke vignetting + extra vignetting toegevoegd